joz
Bedeutung / Znaczenie
- Pol. ja
Morphologie und Betonung / Morfologia i akcent
pron:
Etymologie / Etymologia
— *ja у *jazb, gen. *mbne (*forma powstała z kontaminacji pierwotnego gen. *mene z dat. *тьпё), dat. *тьпe, *ìсъ шъпё, *mi, acc. *menc II *mbne (ta ostatnia postać pod wpływem tematu pierwotnego dat.), *те, *mą, instr. *śъ mbnoję: por. poi. ja, stpol. też jaz, gen.-dat.-acc. mnie, enklityczny dat. mi, enklityczny acc. mię, instr. mną, kasz. jo, gen. mńe, dat. mje, acc. mją, mńe, instr. mną, słi. jau̯, gen.-dat.-loc. mjie, instr. rnnöą, dł. ja, gen. mńo, dat. mńe, acc. mńe ||mńo, instr. mmi, gł. ja, gen. mje, mnje, dat. mm, mi, instr. mnu, cz. ja, stcz. jaz, gen. mne, dat. mne || mi, acc. mne || me, instr. mnou, sła. ja, słe. ja || jaz, sch. ja, scs. aZъ || jam, gen. mene, dat. тьпё, acc. тепе || mę, instr. monoję, bg. аз, maced. jac, dat. мене || ми, acc. мене || ме, ros. я, ukr. я, br. я. Pierwotne postacie przedstawiały się najprawdopodobniej następująco: nom. *jaza (*ja jest nowsze, wtórne jest też *aźъ, do którego sprowadzają się formy scs. i bg.), gen. *mene (w językach zach.-słow. pod wpływem dat. też z wokalizmem zredukowanym, obok połab. тапе por. poi. mnie, cz. mne), dat. *mme, enklityczne *mi, acc. *mę (ortoto- niczne) i *me (enklityczne), natomiast *mene jest wtórnym użyciem pierwotnego gen. w funkcji acc. na wzór rzeczowników męskich żywotnych, instr. *mmojQ, loc. *тьпё.
Beispiele / Przykłady
PLB | DE/FR | |
jo cą ait kå büzĕ daiste | Ich will zum Tisch des Herrn gehen | H |
joz jis storĕ | Ich bin alt | H |
cig ją mene vit bügo voizărenă | Diß ist mir von Gott ausersehen | H |
jo cą pict st’aibų | Ich will Brodt backen | H |
joz ricål-mĕ | Ich habe ihm befohlen | H |
aiplotai-mĕ! | Bezahle mir | H |
aiplot mene! | Bezahle mir | H, HB1 |
bed(e) zo mą | Bitte für mich | H |
joz ni cajă nic | Ich fühle nichts | H |
jo cą komot | Ich will erscheinen | H |
joz aipaustaix | Ich habe fallen laßen | H |
joz flaitą | Ich flöte | H |
joz flaitol | Ich habe geflötet | H |
joz aidą vå vågărd | Ich gehe im Garten | H |
joz pają tüją våx'ötų | Ich trincke deine Gesundheit | H |
tåi ni ganăs mene | Du gönnest mirs nicht | H |
ricai-mĕ | Hersagen | H |
tåi ricai-mĕ! | Sage her | H |
joz nexăm olon’ă | Ich laße holen | H |
znojĕs mane? | Kenst du mich | H |
joz bringol müją klogų | Ich bringe meine Klage an | H |
müzĕs? je, joz müg* | Kannst du? Ja ich kan | H |
doi mene hepoak* | gib mir einen Kuß | H |
visaip manĕ! | Küße mich | H |
joz smėją-să | Ich lache | H |
jo cą nexăt | Ich wills laßen | H |
joz ni-c(ą) nexăt | Ich wills nicht laßen | H |
jo jis zaivĕ | ich lebe | H, HB1, B2, C |
sl'od manĕ komă | Nachfolger | H |
tåi ne-măs met drauʒĕx büd’üv likåm manĕ | Du solt nicht haben anere Götter neben mir | H |
joz xorną-să | Ich ernehre | H |
vån plogălai-mĕ* | Er plagt mich | H |
joz mom sijot | Ich muß säen | H |
joz sijol | Ich habe gesäet | H |
ric mene! | Sage mir | H |
joz šlaxtăm | Ich schlachte | H |
joz šlaxtol | Ich habe geschlachtet | H |
cis ai manĕ såpăt? | Wollt ihr bey mir schlaffen | H |
joz ni-c(ą) ai tibĕ såpăt | Ich will nicht bey euch schlaffen | H |
zarĕs no mą | Siehest du auf mich | H |
jo zarą voisĕk | Ich sehe in die Höhe | H |
jo zarą kå zimai | Ich sehe niederwärts | H |
püstovai-mĕ! | Put (it) to him! [No doubt refers to putting one’s foot in front of somebody to trip him] | H |
stovai-mĕ nügų vör! | den Fuß fürsetzen, wenn mann einen will zufallen machen | H |
joz püją | Ich singe | H |
joz p’ol | Ich habe gesungen | H |
jo cą pesnai p'ot | Ich will Lieder singen | H |
så manų te-done met | Mit mir zuthun haben | H |
joz ne măm så nĕm te-don | Ich habe nichts mit ihm zuthun | H |
jo cą sådăt | Ich wills thun | H |
nexol-mĕ | Überlaßen | H |
boroj-mĕ! | Verwahre mich | H |
joz mål-să | Ich habe mich gewachsen | H |
ni büli-mĕ nic | Es thut mir gantz nichts Weh | H |
joz plocą | Ich weine | H |
vån zaglĕ no mą | Er ist böse auf mich | H |
ja, jo că ait vå vågărd | Voulons nous aller au jardin | Pf |
jo cą kå jedai ait | Voulez Vous manger | Pf |
joz bålă au jădai | Je viens de manger | Pf |
joz bålă pajonĕ* | J’ay bû | Pf |
joz t'ödrăl al | J’ay parlé | Pf |
joz pl'ųsăl al | J’ay dansé | Pf |
joz plokol | Je pleurts | Pf |
jo cą flaitonĕ* | Nous avons sifflé | Pf |
joz p'ol | Vous avez chanté | Pf |
jo cą ait kå büză daisko* | Nous irons à la Cene | Pf |
joz voik venst'ĕ gornĕt | J’ay appris à parler Vandale | Pf |
jo cą ait pisot | Je veux pisser | Pf |
jo cą ait kokot | Je veux aller à la selle | Pf |
jo cą ait spacir'ot | Je veux me pourmener à cheval | Pf |
jo zarą voisĕk | Haut | Pf |
jo zarą kå zimai | Bas | Pf |
joz smėją-să | Je ry | Pf |
zaimă ją-mĕ | Nous avons froid | Pf |
joz ni c(ą) såpot | I do not want to sleep (Voulez vous coucher avec moy?) | Pf |
ni büli-mĕ nic | Je me porte bien | Pf |
ni gănos-mĕ nic | You are my enemy = You do not envy me at all (Tu es mon enemy) | Pf |
jo ni cą nexăt | Je feray cela | Pf |
joz ni c(ą) såpot | I do not want to sleep (Wolt ihr bei mir schlaffen?) | Vand |
jo zarą voisĕk | Hoch | Vand |
jo zarą kå zimai | Niedrig | Vand |
jo smėją-să | Ich lache | Vand |
zaimă ją-mĕ | Wir frieren | Vand |
jo cą vå vågărd ait | I want to go to the garden (Wollen wir in den Garten gehen?) | Vand |
jo cą ait kå jedai | I want to go eat (Wolt ihr eßen) | Vand |
joz pålă nenă | I was just drinking (Habt ihr getruncken?) | Vand |
joz t'ödrăl al | Ich habe geredet | Vand |
joz pl'ųsăl al | I have already danced (Du hast getantzet) | Vand |
joz plokol | I have cried (Er hat geweinet) | Vand |
jo cą flaitot | I want to play the flute (Wir haben geflötet) | Vand |
joz pol | I have sung (Ihr habt gesungen) | Vand |
jo cą ait kå büză daisko* | I want to go to Communion (Ich wil zum Nachtmal gehen) | Vand |
minĕ dovĕ tų glåd | Mich drückt Der Hunger | PS |
joz mom t'esåi ait püzarăt cig tų knext t'aitĕ | Ich muß heim gehen zu sehen waß der knecht machet | PS |
vån dovĕ minĕ | Er drückt mich | PS |
jo ricą tibĕ | ich sage Dir | PS |
tucĕ minĕ | stoßet mich | PS |
doi-mĕ kraiz paivü | Gebt mir einen Krug bier | An |
doi-mĕ prüpel | Gib mir das Morgen brodt | An |